Nguyên Nhân Mất Phanh Và Cách Phòng Tránh Khi Lái Xe
Hệ thống phanh là một trong những bộ phận quan trọng nhất để đảm bảo an toàn khi lái xe. Tuy nhiên, không ít trường hợp mất phanh xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thói quen sử dụng đến sự hao mòn cơ học. Để phòng ngừa tai nạn, người lái cần hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến phanh và áp dụng biện pháp bảo dưỡng hợp lý.
1. Nguyên nhân mất phanh do hao mòn cơ học
Trong quá trình sử dụng, các bộ phận trong hệ thống phanh như má phanh, đĩa phanh, dầu phanh hoặc guốc phanh (với phanh tang trống) sẽ dần bị hao mòn. Khi những linh kiện này không còn đảm bảo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật, hiệu suất phanh sẽ giảm đi đáng kể.
Thông thường, má phanh ô tô có tuổi thọ khoảng 40.000 - 100.000 km, đĩa phanh khoảng 80.000 - 160.000 km. Đối với xe máy, các con số này thấp hơn nhiều, dao động trong khoảng 15.000 - 50.000 km tùy bộ phận. Khi các chi tiết phanh bị mòn quá mức, xe có thể phát ra tiếng kêu lạ khi phanh, đồng thời lực phanh yếu đi rõ rệt.
Bên cạnh đó, dầu phanh cũng cần được thay định kỳ 2 - 3 năm một lần vì có xu hướng hút ẩm, dễ gây gỉ sét cho hệ thống nếu để quá lâu. Với phanh tang trống, dây cáp phanh cũng cần kiểm tra, thay thế nếu có dấu hiệu giãn hoặc rỉ sét.
2. Hiện tượng quá nhiệt phanh khi sử dụng sai cách
Khi phanh bị sử dụng liên tục, nhất là khi xe đổ dốc dài, nhiệt độ tại má phanh, piston hoặc đĩa phanh có thể tăng cao. Trường hợp nghiêm trọng có thể khiến dầu phanh sôi, làm giảm áp lực hoặc thậm chí gây bục đường ống dẫn dầu.
Quá nhiệt khiến đĩa phanh dễ bị cong vênh, piston bị kẹt, từ đó hệ thống phanh mất hoàn toàn chức năng. Nếu gặp tình trạng này, người lái cần dừng xe, chờ các bộ phận nguội hoàn toàn rồi mới tiếp tục di chuyển. Tuyệt đối không dùng nước lạnh để làm mát đĩa phanh vì sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây nứt, cong đĩa.
3. Cách lái xe đúng để tránh mất phanh
Để bảo vệ hệ thống phanh khỏi quá nhiệt, tài xế nên áp dụng kỹ thuật "phanh ngắt quãng" thay vì giữ phanh liên tục. Điều này giúp các bộ phận có thời gian nguội bớt nhờ gió khi xe di chuyển.
Ngoài ra, nên tận dụng phanh động cơ khi xuống dốc. Với xe số sàn, hãy trả về số thấp để xe tự giảm tốc. Xe tay ga nên giữ ga nhẹ ở tốc độ thấp để ly hợp luôn hoạt động. Với ô tô số tự động, có thể dùng chế độ số thấp (L, 1 hoặc 2) hoặc lẫy chuyển số để kiểm soát tốc độ mà không cần dùng nhiều đến phanh.
4. Lời khuyên giúp hệ thống phanh luôn hoạt động ổn định
✔ Thay dầu phanh định kỳ, kiểm tra má phanh và đĩa phanh theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
✔ Tránh phanh gấp và sử dụng phanh liên tục trên quãng đường dài.
✔ Tận dụng phanh động cơ khi đổ đèo, nhất là khi xe tải nặng hoặc chở nhiều người.
✔ Kiểm tra hệ thống phanh thường xuyên tại các trung tâm uy tín để kịp thời phát hiện dấu hiệu hư hỏng.
Hiểu rõ nguyên nhân gây mất phanh và biết cách xử lý kịp thời không chỉ giúp bạn lái xe an toàn hơn mà còn kéo dài tuổi thọ cho toàn bộ hệ thống phanh. Đừng chủ quan với bất kỳ dấu hiệu lạ nào từ bàn đạp phanh, vì đó có thể là cảnh báo đầu tiên trước một sự cố nghiêm trọng.
